Dankzij de digitale evolutie is burgerparticipatie en een burgerbegroting bereikbaarder geworden voor zowel burgers als overheden. Met een online participatieplatform kunnen burgers gemakkelijker geïnformeerd of betrokken worden. Michiel en Bert van Tree company schreven hierover een artikel voor het magazine van het Zwitsers “Association des Communes Suisse“.
In deel 1 focusten we op de toegevoegde waarde van een online platform. In dit deel passen we dit toe op de specifieke context van een burgerbegroting. Ontdek het artikel in het Nederlands hieronder, of bekijk het volledig magazine.
Tijdens een burgerbegroting kunnen burgers input geven voor de begroting van hun gemeente, stad of provincie. Ze bespreken prioriteiten, verdelen het budget, doen voorstellen en stemmen finaal over de voorstellen om de begroting goed te keuren. Nadien engageren (een deel van) de burgers zich ook om de vooruitgang en het nakomen van de afspraken in het oog te houden. In het algemeen vergroot een burgerbegroting de transparantie, het draagvlak en de betrokkenheid van burgers bij de lokale begroting.
De eerste stap is beslissen welk model je zal toepassen: over welk (deel van het) budget beslissen burgers, over welke elementen kunnen ze beslissen en welke beslissingen blijven bij het bestuur? Het is interessant te starten met een kleiner, maar nog steeds relevant, budget om te experimenteren met de gemeenschap. Zo bouw je tevens een vertrouwen op tussen burgers en beleidvoerders. Na een succesvolle start, kan het project nadien uitbreiden.
Informeer
Zoals bij elk participatietraject, start een burgerbegroting met het informeren van burgers op transparante wijze. Het is voor burgers niet eenvoudig om te begrijpen hoe een lokale begroting in elkaar zit. Verschillende inkomenstromen, al dan niet gesubsidiëerde projecten en een complex systeem om informatie op te vragen zijn maar enkele voorbeelden van de mogelijke obstakels.
Via ‘Je Gemeente Telt’, onderdeel van het BPart participatieplatform, kan een lokale gemeente inzicht geven in de begroting op eenvoudig te begrijpen en transparante wijze.
Burgerbegroting in het District Antwerpen
Het lokale bestuur van het district Antwerpen betrekt burgers bij de begroting en geeft hen zo inspraak over 1,1 miljoen euro. De inwoners bespreken dit budget doorheen 4 fases. Het project kan op heel wat enthousiasme en belangstelling rekenen.
On- en offline
Het district Antwerpen wil zoveel mogelijk burgers te betrekken, maar toch tijdig tot een consensus komen. Hiervoor combineren we on- en offline kanalen tijdens de burgerbegroting. Er zijn verschillende combinaties mogelijk tijdens één traject, we focussen hieronder op enkele voorbeelden.
Tijdens de eerste fase worden burgers betrokken bij het prioretizeren van thema’s: zowel on- als offline kon men stemmen op thema’s als mobiliteit of ouderenzorg. Vervolgens vond er een “budget game” plaats waarbij burgers beslisten welk budget werd toegekend aan welk thema.
Tijdens de tweede fase dienden burgers via het BPart participatieplatform ideeën in voor elke categorie. Elk idee bevatte een omschrijving, toonde de toegevoegde waarde voor de gemeenschap aan en gaf een inschatting van het nodige budget. Op hetzelfde moment vonden er on- en offline gesprekken plaats over de ingediende ideeën. Het online platform blijft tijdens deze fase het centrale informatiepunt.
De lokale overheid evalueerde dan de ingediende voorstellen naar haalbaarheid. Om de nodige transparantie te garanderen, publiceren we reeds op voorhand een lijst met “spelregels” en “vereisten” via het online platform.
Ten slotte kunnen burgers stemmen op hun favoriete ideeën: dit kan zowel on- als offline. Tijdens de eerste periode kan men via het participatieplatform zijn of haar stem uitbrengen. Als afsluiter vindt vervolgens het “burgerbegrotingsfestival” plaats, waar ook de offline stemmen ingezameld worden. Samen wordt zo beslist welke projecten steun krijgen van het lokale budget!
Groeitraject
De burgerbegroting in Antwerpen toont hoe een klein event evolueerde tot een volwaardige burgerbegroting van het district. Een burgerbegroting is steeds een op maat afgestemd traject. We houdent rekening met de specifieke doelen en de context van de overheid. Bij verschillende Belgische gemeentes of steden zien we reeds kleine initiatieven, terwijl steden als Parijs of Madrid een veel groter traject neerzetten. Start small, think big.
