Trump wil snoeien in het aantal agentschappen in zijn land. Hij past daarbij een nieuwe vorm van burgerdemocratie toe. De directeur van het begrotingsagentschap heeft namelijk een oproep gelanceerd aan de Amerikanen over welke agentschappen hervormd of afgeschaft zouden moeten worden. Burgerparticipatie! Hoera! Of toch niet?
Het goede nieuws: Trump wil de burgers betrekken bij beleidsbeslissingen en hen niet enkel aan het woord laten bij de verkiezingen. Het is enkel aan te moedigen. Maar gaat het wel echt over burgerparticipatie?
Ten eerste: hoewel enquêtes hun plaats kunnen hebben in deliberatieve processen, is het herleiden van participatie tot een (slecht afgenomen) vragenlijst meer dan onvoldoende om over burgerparticipatie te spreken. Bij burgerparticipatie is het belangrijk dat burgers kunnen overleggen, argumenteren, het debat voeren. Om zo samen in dialoog tot oplossingen te komen. Het gaat niet om individuele burgers die hun eigen mening geven aan de overheid.
Daarnaast worden de burgers in dit traject helemaal niet geïnformeerd. Vragen aan burgers welke dienst ze willen afschaffen zonder dat ze enig inzicht hebben over de taken van de verschillende diensten, lijkt eerder gevaarlijk dan zinvol. Minimale informatie voor alle deelnemers en meer detail voor zij die dat wensen, is cruciaal om tot kwaliteitsvolle input te komen.
Tenslotte is voor goede burgerparticipatie transparantie essentieel: je moet als overheid transparant zijn waarover je input wil en wat je er juist mee gaat doen. In dit project mag je als burger voorstellen om de CIA of het onderwijsdepartement volledig af te schaffen, maar dat hoort – daar mogen we toch vanuit gaan- eigenlijk niet echt tot de mogelijkheden. Ook de input van andere burgers wordt niet publiek gedeeld, zodat het helemaal onduidelijk is welke input er wordt verzameld en met welke input er rekening wordt gehouden.
Het antwoord is dus: nee, geen (geslaagde) burgerparticipatie, want daarvoor is de methode duidelijk fout. Maar misschien bekijken we het hier ook helemaal fout. We gaan er in dit stuk vanuit dat de administratie van Trump burgers ook echt wil betrekken bij zijn beleid, maar misschien zoekt ze vooral cijfers over aantallen deelnemende burgers of mooie quotes en leuke input om haar beleid te legitimeren. De andere vragen voor input op de website van het Witte Huis, lijken dat te suggereren en zijn zo in hetzelfde bedje ziek.
En zo wordt de input van de burgers misbruikt. Maar erger is het verlies aan geloofwaardigheid van dit soort processen. Burgers houden een kater over aan zo’n traject, waar er niets of heel selectief iets gebeurt met de input en ze zullen afhaken. De kloof tussen burger en beleid worden zo niet kleiner, maar groter.
Michiel Nuytemans en Mathijs Buts zijn verbonden aan Tree company dat zich specialiseert in online informatie- en participatieprojecten zoals de stemtest voor de VRT/De Standaard, Hallopolitici.be en online participatietrajecten voor verschillende overheden.
